David Juncke ile röportaj: Aile içinde ortaklık

Giderek daha fazla sayıda ebeveyn iş ve aile hayatını eşit bir şekilde paylaşmak istiyor. Anneler işgücü piyasasına daha hızlı dönerken, babalar da ebeveynlikte daha aktif bir rol üstlenmek istiyor. İş ve aile yaşamını uzlaştırma konusunda ne gibi ilerlemeler kaydedildi ve hala nerede sorun var? Prognos AG'de aile politikaları uzmanı olan Dr. David Juncke ile yaptığımız söyleşide, güncel gelişmeler, zorluklar ve aile işlerinin adil bir şekilde paylaştırılmasının yolları hakkında konuşuyoruz.

Familienportal.NRW: Birçok ebeveyn doğumdan itibaren iş ve aile yaşamını uzlaştırmak için eşit bir iş-yaşam dengesi istiyor. Sayın Juncke, ailelerdeki ortaklığın durumu nedir?

Son yıllarda babaların aile içindeki rollerine ilişkin fikirleri ve bir ortaklık olarak düzenlenen iş bölümü açısından pek çok olumlu gelişme kaydedilmiştir. Ebeveyn parası ve ebeveyn izni gibi aile ile ilgili yardımlar, babaların çalışma saatlerini azaltmalarına ve çocuklarıyla daha fazla zaman geçirmelerine olanak tanımaktadır - bu da çocuklarının gelişimi için bir avantajdır. Üç yaşın altındaki çocuklar için çocuk bakım yerleri, tüm gün açık okullardaki (OGS) çocuk bakım hizmetleri gibi son yıllarda önemli ölçüde genişletilmiştir. Bu da annelerin çalışmasını kolaylaştırmaktadır. Böylece kadınlar işgücü piyasasında önemli bir mesafe kat etmiştir. Bu olumlu gelişme sadece uzun vadede ailelerin ekonomik güvenliğini değil, aynı zamanda eşit bir ortaklık içinde bir arada yaşamayı da güçlendirmektedir.

Rakamlar ayrıca günümüzde babaların ebeveynlikte daha fazla yer almak ve aktif bir rol üstlenmek istediklerini doğruluyor: Kuzey Ren-Vestfalya'daki babalar ortalama dört ay ebeveynlik izni kullanıyor - bu da onları ülke genelindeki karşılaştırmanın biraz üzerine çıkarıyor.

Ebeveyn izni konusunda bir başarı öyküsü görüyoruz. Giderek daha fazla sayıda babanın ebeveyn izni kullanması memnuniyet vericidir. Babaların fikirleri ve kendi rol modelleri, aile sorumluluklarının adil bir şekilde paylaştırılması açısından önemli ölçüde değişmiştir. Bu da toplumdaki değişimi açıkça göstermektedir. Bununla birlikte, ister çocuk bakımı, ister ev işleri, isterse de işlerin organize edilmesiyle ilgili duygusal sorumluluklar olsun, ailedeki işlerin büyük bir kısmını hala ağırlıklı olarak anneler üstlenmektedir. Ancak babalar, eş olarak daha fazla katılım göstermek istiyorlarsa daha da aktif bir rol üstlenmelidir. Onların katılımı çok önemlidir.

Babaların tutumu değişmiş olsa da, arzu ile gerçeklik arasında bir uçurum olduğu açıktır. Babalar ebeveyn izni aldıklarında mesleki dezavantajlardan korkuyorlar mı?

Babaların çoğunluğu olumsuz deneyimler yaşamıyor. Aslında, temsili anketimizde, her on babadan altısı, ebeveyn izni alırken profesyonel ortamlarında herhangi bir olumsuz tepkiyle karşılaşmadıklarını belirtmiştir. Ancak yine de engeller bulunmaktadır. Babaların yüzde 15'i ebeveyn izninin kariyerleri üzerinde olumsuz bir etkisi olduğunu bildirmiştir. Özellikle yönetim sorumlulukları varsa veya ebeveyn izinleri iki aydan fazla sürüyorsa zorluklarla karşılaşmaktadırlar. Ancak iş dünyası hızla değişiyor ve şirketler, kalifiye eleman sıkıntısının arttığı bu dönemde aile dostu bir İK politikasının değerini giderek daha fazla anlıyor. Günümüzün aktif babaları, daha fazla uyumluluk talep etme konusunda güçlü argümanlara sahiptir.

İşverenleriyle ebeveyn izni ve çalışma saatlerinin eşit bir şekilde paylaşılması konusunda pazarlık yapmak isteyen babalara ne gibi ipuçları verebilirsiniz?

Babalar, artan vasıflı işçi açığı göz önünde bulundurulduğunda pazarlık yapmak için oldukça elverişli bir konumdadır. Anketlerimiz, şirket kültürünün aile dostluğunu dikkate almaması durumunda babaların büyük bir kısmının iş değiştirmeye hazır olduğunu göstermektedir. Çalışma saatlerinde esneklik, ebeveynlere destek ve ebeveyn iznine yönelik açık bir tutum - tüm bunlar giderek daha önemli hale geliyor. Öte yandan işverenler, babaların daha iyi bir iş-yaşam dengesi isteklerini görmezden gelirlerse iş değiştirme isteklerinin artmasını beklemelidirler. Bu, ekonomiye net bir sinyal gönderir. İşverenler, aile dostu yapıların çalışanları elde tutmak için çok önemli olduğunu kabul etmelidir.

Öte yandan, babalar şirketleri için gerçek bir değer olduklarını güvenle iddia edebilirler. İş ve aile yaşamını daha iyi bir şekilde birleştirmek mümkün olursa, şirketler artan memnuniyetten, işverene daha fazla bağlılıktan ve daha yüksek verimlilikten faydalanır. Ve son olarak, şirkette aile dostu olmanın çok paraya mal olması gerekmez. Çoğu zaman, küçük ayarlamalar bile büyük bir fark yaratabilir - ihtiyacınız olan tek şey irade.

Bu noktada babalara vermek istediğim iyi bir tavsiye, erken bir aşamada kendi yöneticileriyle diyalog kurmalarıdır. Ebeveyn izni planları ve iş ile aile yaşamını dengeleme konusunda daha fazla desteğe duyulan ihtiyaç ne kadar açık ve net bir şekilde iletilirse, şirket içinde isteklilik ve kabul o kadar artar. Ancak, bu tür tartışmalar her zaman karşılıklı al-ver şeklinde olmalıdır.

Daha fazla babayı daha uzun ebeveyn izni almaya ve aile işlerini ortak olarak paylaşmaya nasıl teşvik edebiliriz?

Babalar genellikle kendilerine şunu gösteren bir ortamdan yoksundur: "Evet, bu mümkün! Daha uzun ebeveyn izni alabilirim ve alabilirim." Burada rol modelleri çok önemli bir rol oynamaktadır. Babaların şirketlerinde veya arkadaşları arasında deneyimleri hakkında açıkça konuşmaları diğer babaları cesaretlendirir. Özellikle aile ve kariyeri aktif bir şekilde birleştiren yöneticiler bu konuda önemli bir örnek teşkil edebilir. Bir yöneticinin kızıyla vakit geçirmek için bir öğleden sonra izin planlaması veya fabrika müdürünün sabahları oğlunu kreşe bizzat götürmesi, tüm çalışanlara bunu gösterir: İş-yaşam dengesi babalar için de bir konudur ve şirketimizde mümkündür!

Şirketler de talep görüyor. Hem büyük hem de küçük ve orta ölçekli şirketlerde halihazırda birçok aile dostu program uygulanmaktadır. Ancak, genellikle kendilerini muhatap alınmış hissedenler öncelikle anneler oluyor. Bazen başarısız olan ifade tarzıdır. Babalar özel olarak ele alınmamaktadır. Ancak, babaların kendilerine hitap edildiğini hissetmeleri için özel iş-yaşam dengesi programlarına ve farklı bir kişisel yaklaşıma ihtiyaçları vardır. Size iyi bir örnek vereyim: Erkekler genellikle tam zamanlı çalışırlar, "yarı zamanlı çalışma" terimiyle pek özdeşleşemezler. Ancak büyük bir Alman şirketinde yürütülen bir proje, bu yaklaşımın nasıl daha başarılı olabileceğini gösteriyor: Yöneticilere "flextime" teklif edildiğinde, esnekleştirilmiş yarı zamanlı bir tekliften başka bir şey olmamasına rağmen babalardan gelen talep şaşırtıcı derecede yüksekti.

Ailelerin ebeveyn ödeneğinden mümkün olan en iyi şekilde yararlanabilmeleri için, ebeveyn ödeneği aylarının miktarını ve dağılımını da yeniden düşünmemiz gerekiyor. Babalar çocuklarıyla özel zaman geçirdiğinde günlük aile yaşamı üzerindeki etkisi çok daha büyüktür. Babalar çocuk bakımının günlük yaşamda ne anlama geldiğini tecrübe ederlerse, ortaklık süresince eşitliği sağlamak çok daha kolay olacaktır.

Sonuç olarak, daha iyi bir iş-yaşam dengesi birçok açıdan fayda sağlar: Aile kurma kararını kolaylaştırır ve mali sorumluluğu iki omuza yayar. İşgücü piyasası da daha fazla anne istihdam edildiğinde fayda sağlar. Ancak, tüm bunlar ancak babalar daha da fazla dahil olmaya hazırsa mümkündür. Bazen tek gereken biraz itmektir - bu da annelerden gelebilir.

Sayın Juncke, röportaj için çok teşekkür ederim!

(Röportaj 2025 yılında gerçekleştirilmiştir.)